Üç “hər şey” siyasəti və ya erməni “yandırılmış torpaq” taktikası
“Yandırılmış torpaq” taktikaları 1977-ci il Cenevrə Konvensiyasının 1 saylı Protokolunun 54-cü maddəsi ilə qadağan edilir, 55-ci maddə isə öz növbəsində təbii mühitə zərər verməyi qadağan edir.
28 ildən çoxdur ki, erməni işğalı altında olan Azərbaycanın yaşayış məntəqələrinin azad edilməsi ilə bütün dünya təcavüzkar Ermənistan dövlətinin işğal siyasətinin real nəticələrini və bütün mahiyyətini öz gözləri ilə görür.
Vaxtilə yalnız Azərbaycan əhalisinin məskunlaşdığı çiçəklənən şəhər və kəndlər indi barbarlar tərəfindən çəyirtkə sürüləri kimi yolundakı hər şeyi məhv edən işğalçı ordu tərəfindən işğal edilmiş ruh şəhərlərinin bir növ təcəssümüdür.
Tarixi salnamələrdə təsvir olunan ağrılı-acılı tanış mənzərə müasir tariximizin bir hissəsi oldu. Ümumiyyətlə tarixin təkrarlandığını deyirlər, ancaq Azərbaycanın azad edilmiş ərazilərinin timsalında xüsusən də yandırılmış torpaq taktikasının tarixi təkrarlandığını ağrılı bir şəkildə deyə bilərik.
Yandırılmış torpaq taktikaları, dünya tarixində işğalçılar, məsələn, İkinci Dünya Müharibəsi dövründə nasistlər tərəfindən geniş istifadə edilmişdir. Düşməni başının üstündəki damdan məhrum etmək üçün bütün kəndləri məhv etmək üçün yandırmaq barədə vermaxtın əmri hər kəsə məlumdur (Paul Karel. Şərq Cəbhəsi "Yanmış Yer". Səhifə 397 - Sənəd 4). Tarixə üç “hər şey” siyasəti olaraq bilinən yandırılmış torpaq taktikasının da məlumdur. "Külə döndərmək" strategiyası kimi də adlandırılan üç “hər şey” məfhumu “hər şeyi öldür”, “hər şeyi yandır”, “hər şeyi qarət et”i nəzərdə tuturdu.
Erməni faşistlərinin “yandırılmış torpaq” siyasəti nəticəsində Azərbaycanın işğal olunmuş yaşayış məntəqələri də xarabalığa, səhra ərazisinə çevrildi. Bu baxımdan, "yandırılmış torpaq" taktikasının 1977-ci il Cenevrə Konvensiyasının 1 saylı Protokolunun 54-cü maddəsi ilə açıq şəkildə qadağan edildiyi, 55-ci maddənin isə öz növbəsində təbii mühitə zərər verməsini qadağan etdiyi bildirilməlidir.
Məlumdur ki, işğal olunmuş ərazilərdəki mülki binaların və infrastrukturun, tarixi, dini və mədəni abidələrin tamamilə məhv edilməsinə əlavə olaraq, erməni işğalçıları minlərlə hektar relikt meşələrini məhv etmiş, təbii sərvətləri qanunsuz olaraq talamaları nəticəsində təbii mühit yararsız hala gətirilmişdir.
“Yandırılmış torpaq” siyasəti, Ermənistanın hərbi-siyasi rəhbərliyi tərəfindən 1992-ci ildən bəri davam etdirilən bir cinayətdir. Bu gün bütün dünya işğalçı hakimiyyət orqanlarının hərəkətsizliyi ilə Ermənistanın təslim olması nəticəsində azad edilmiş Azərbaycan yaşayış məntəqələrinin mülki obyektlərin necə yandırıldığı, infrastruktur obyektlərinin yararsız hala gətirildiyi, dini və tarixi abidələrinin necə dağdıldığı barədə vandalların özləri tərəfindən müxtəlif media vasitələrində tirajlanan dəlillərin şahididir.
Eyni zamanda, 90-cı illərin əvvəllərində dinc əhalini etnik mənsubiyyətinə görə məhv edən quldur və qatil dəstələrinə özü rəhbərlik edən və 44 günlük müharibə zamanı sinəsində xaç, əlində isə Kalaşnikov silahı ilə hər bir azərbaycanlını öldürməklə hədələyən terrorçu Ter-Ovannes Ovannisyanın rəhbərliyi altında erməni vandallarının qarət nümunələri dünyanın müxtəlif yerlərində tamamilə haqlı bir qəzəbə səbəb olur.
Məgər bir xristian, xüsusilə də bir keşiş müdafiəsiz insanları öldürə, xristianlığın əsas əmrlərindən biri olan “öldürməyin” əmrini poza bilərmi? Ən dəhşətlisi budur ki, "keşiş" terrorçunun rəhbərliyi altında vandallar Xudavəng monastrını dağıdır, damdan plitələri çıxarır (görüntülər bir çox açıq mənbələrdə mövcuddur) və eyni zamanda riyakar erməni yalançı təbliğatı ənənələrinə uyğun olaraq həyasızcasına və kinayəli şəkildə Kəlbəcər rayonunun azad edilməsindən sonra indidən məbədin dağıdıldığının anonsunu verirlər.
Ali Baş Komandan İlham Əliyev və Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevanın işğaldan azad olunmuş Ağdam şəhərinə və erməni təcavüzkarları tərəfindən təhqir edilmiş Ağdam məscidinə səfərinin son görüntüləri də daxil olmaqla bütün azad edilmiş ərazilərdən yayılmış görüntülər "yandırılmış" Qarabağ torpağının tezliklə bərpa olunacağına bir daha dəlalət edir. Azərbaycan rəhbərliyinin konstruktiv fəaliyyəti və bütün konfessiyaların dini abidələrinə diqqətli münasibəti ölkəmizin hüdudlarından kənarda da yaxşı bilinir. 30 il ərzində vəhşicəsinə məhv edildikdən və işğalçı tərəfindən viran qoyulduqdan sonra "yandırılmış" torpağın çiçəklənəcəyi və dirçələcəyi gün uzaqda deyil.
İndi bu və ya digər şəkildə yalan əzab çəkənlərə simpatiya bəsləyən hər kəs bayağı bir suala cavab versin: torpaqların sahibi kimdir? Viran qoyan, külə döndərib məhv edən, yoxsa ona qayğı göstərən, tikən və bərpa edən?
Bütün həqiqət budur...
Anar Bağırov
Azərbaycan Respublikası Vəkillər Kollegiyasının sədri
